Nie jesteście tutaj pierwsi

U progu roku 2004 czekała na mnie jedna z najbardziej wzruszających chwil w zawodowym życiu uniwersyteckiego wykładowcy. Obdarowany przez poetę i animatora kulturalnego Jana Stanisława Jeża maszynopisem Wrocławskich spotkań, dowiedziałem się ze wstępu, że mam swój udział w powstaniu tego tomiku, a ściślej że bezpośrednią inspiracją stała się moja gawęda o twórcy powojennej polonistyki wrocławskiej profesorze Tadeuszu Mikulskim (1909-1958), a zwłaszcza o jego książce Spotkania wrocławskie. Czyż może człowieka pracującego w słowie spotkać większa radość, gdy to słowo przez niego wypowiedziane przynosi, mówiąc językiem biblijnym, plon stokrotny?

W wypadku oddawanego właśnie w ręce czytelników zbioru wierszy mogę mówić z pełną odpowiedzialnością, że stanowią one poetycki plon stokrotny. Pisane gorącym polskim sercem i uczuciem, dalekie są od łzawości i taniego sentymentalizmu, co najważniejsze zaś od patriotyczno-propagandowego patosu. Cechuje je nowoczesna, choć pełna klasycznego dostojeństwa, forma przekazu poetyckiego i bogactwo języka elitarnego w najlepszym tego słowa znaczeniu. Podyktowała zaś te strofy autorowi, synowi ziemi mazowieckiej, serdeczna miłość do śląskiej stolicy Wrocławia, z którym związał swe zawodowe losy w roku 1977. Przyjechał do nadodrzańskiego grodu i w przeciwieństwie do bohaterów niniejszego tomiku już w nim pozostał. Teraz tak jak oni spaceruje po jego ulicach, placach i zaułkach. świadom historycznej i etnicznej wielokulturowości największego miasta Śląska, tak jak Wincenty Pol czy Józef Ignacy Kraszewski dostrzega w nim jednak najwyraźniej polskie ślady.

Chciałoby się dlatego odnieść do jego tekstów słowa profesora Bogdana Zakrzewskiego (ur. w r. 1916), bezpośredniego następcy Tadeusza Mikulskiego na polonistycznym gospodarstwie, autora Przechadzek po dziewiętnastowiecznym Wrocławiu: Wydaje się, że materiały te tak specyficznie przez nas wiązane, organizowane i komentowane, posiadające różnorakich narratorów, którzy prezentują indywidualne poglądy oraz style literackie, publicystyczne, uzyskują w takim ujęciu nową, atrakcyjną, wielogłosową dokumentarność prawdy, że byliśmy tu, jesteśmy, a więc pozostaniemy na zawsze.

Jeżowe Wrocławskie spotkania takim poetyckim dokumentem pozostaną. Dokumentem odczuć kolejnych powojennych pokoleń wrocławian przybyłych z różnych stron Polski i tutaj już urodzonych, wrastających w to miasto i w nie wrośniętych, dokumentem odczuć wrażliwych ludzi, którzy w zabieganiu dnia codziennego nagle zaczynają sobie uświadamiać, że ich drogami chodzili w tym grodzie Wybicki, Kołłątaj, Staszic, Niemcewicz, Skarbek, Słowacki, Lenartowicz, Ujejski, Asnyk, Kasprowicz czy Dąbrowska. Pamiętajcie, że nie jesteście tutaj pierwsi – powiedział swym studentom profesor Mikulski na inauguracyjnym wykładzie w roku 1945. Świadomość polskich śladów na ziemi wielu kultur pomaga nam wszystkim żyć.

Dzięki poetyckiemu pomysłowi Jana Stanisława Jeża świadomość ta została wzbogacona pejzażem lirycznym. Pejzażem wysokiego literackiego lotu - dopowiem na koniec z satysfakcją.

Jan Miodek