۞

Odrębną sprawą jest walka z przestępczością wśród ludności żydowskiej zamkniętej w gettach. Okupant nakazał organizowanie osobnej, żydowskiej policji podlegającej zarówno Niemcom jak i lokalnej władzy w getcie – Judenratowi. Przez cały czas jej funkcjonowania instytucja ta żyła z piętnem tymczasowości, nie posiadając jasno określonych praw i obowiązków, a nawet broni – jej jedyne wyposażenie stanowiły pałki. W powstałych na terenach pozostających pod nową okupacją kilkakrotnie wymordowana zostaje reprezentacja gett, a wraz z nią lokalne kierownictwo lokalnej żydowskiej policji.

Główne zadania żydowskiej policji to doprowadzanie wymaganej liczby pobratymców do transportów odchodzących z getta. Ponieważ jednak służba w niej początkowo chroniła przed wywózką do obozów garnęło się do niej wielu chętnych, także przedstawiciele inteligencji i burżuazji żydowskiej. W końcu oni też trafili tam, gdzie złapani przez nich i doprowadzani na „ümschlagplatz” ( miejsce koncentracji wywożonych do obozów zagłady).

W gettach pojawia się jeszcze jedna grupa mająca za zadanie wyłapywać ukrywających się Żydów, a także rozpoznawać kanały łączności ze światem zewnętrznym. Na polecenie funkcjonariusza Gestapo Karla Brandta, Abraham Gancwaich i Dawid Sternfeld tworzą Żydowską Gwardię Wolności, znaną szerzej jako „Żagiew”. Szacuje się, że w jej szeregach znalazło się około tysiąca członków. Gestapo wydawało im zezwolenia na posiadanie broni, a także przydzieliło im lokale na siedziby – budynku przy ul. Leszno 13. „Żagiew” była tam zakonspirowana jako Urząd Kontroli Miar i Wag, albo jako Urząd do Walki z Lichwą i Spekulacją. Na przełomie 1940 i 41 ZWZ rozbija jej struktury, ale okupant je odtwarza. Po raz kolejny próba likwidacji organizacji następuje w połowie 1941, jest to jednak tylko nieudana próba. We współpracy z żydowskimi konspiratorami kolejna próba likwidacji ma miejsce wiosną 1942, ale też nie przynosi oczekiwanych rezultatów. Od września 1942 do powstania w getcie trwa kolejna, też nieudana, akcja likwidacji struktur organizacji. Nieudana, bo w czasie powstania członkowie „Żagwi” wspomagają działania okupanta przeciw swym rodakom.

24. 05. 1943 to sami Niemcy postanawiają zakończyć jej działalność i likwidują jej kierownictwo, ale obaj jej twórcy, Gancwaich i Sternfeld uciekają. Udaje im się nawet przeżyć wojnę i trafić do Izraela, a także uniknąć odpowiedzialności za swą działalność.

ﯔ

„1859 dni Warszawy.” 29. lipca 1943 to informacja o likwidacji przez policję osiedla bezdomnych na Annopolu. Szałasy, ziemianki, namioty? – wojenne favellas, pełne uchodźców? Większość z nich, tych schwytanych pewnie trafiła do obozów, ale ciekawi mnie jak to jest możliwe, że przy takim parciu na pozyskanie taniej siły roboczej  tak długo nie eksploatowano takiej kopalni i dopiero w 1943 ..

۩

Napotkałem jeszcze jedną, kuriozalną historię. W czasie konferencji na temat stanu bezpieczeństwa w GG jeden z urzędników żali się, że stacjonujący tu Węgrzy ukradli 30 aparatów telefonicznych.