MAM Z NIMI PROBLEM

Wiecie o tym, że są gnoje, których nie chcielibyście spotykać na swoich życiowych ścieżkach, ale potrafią tworzyć zadziwiająco fascynujące rzeczy? Bo ja mam z nimi problem. Sięgać po ich książki, oglądać ich filmy, słuchać ich muzyki, wiedząc, że…?

Ostatnio mnie to dosięgło. Andrzej Tokarski vel Ziggy Stardust, lider zespołu Rozkrock. Komiksy o Sidoraku. Podziemny periodyk „Szajba”, dla mnie okno na podziemie polityczno muzyczne lat ’80 no i Rozkrock – obsceniczny elektro punk ( wtedy i dziś niecenzuralny,  ze względy na prowokacyjne obyczajowo treści). Brał pieniądze od SB. I może nic im nie opowiadał, ale brał od nich pieniądze. Płytę Rozkrock – u biorę do ręki i odkładam z powrotem na półkę. Uznałem go za zarażonego złem. I boję się sięgać po jego twórczość, bo ona niejednoznaczna była od zawsze, ale dziś też źródło tej twórczości mnie odstręcza.

„Tasiemca księżnej pani” Haska kupowałem 3 razy. Kupowałem i pożyczałem, a książka ta do mnie nie wracała, bo była lekką lekturą, bawiła, ale i zmuszała do zastanowienia. A poza tym nie była tak oklepana, znana jak „Przygody dzielnego wojaka Szwejka”. Ale zastanawiam się nad kolejnym zakupem tej pozycji ( ta poręczna, niewielka książeczka jest tania). Bo historycy literatury wypełnili lukę w życiorysie Haska. Wciągnęła go rewolucja bolszewicka w Rosji. Był wtedy przez pewien czas komisarzem politycznym, a na jego konto liczy się co najmniej kilkadziesiąt wyroków śmierci na „wrogach” rewolucji. Czy zabijał sam, czy tylko zlecał – to już tylko detal techniczny. I po tym wszystkim napisał swą najsłynniejszą książkę – po tej rzeźni… Pisarz wybitny. Ale rola komisarza politycznego, z rękoma we krwi mocno go niuansuje. I już nie wiem, czy jeszcze sięgnę po jego książki. Bo nie był ofiarą. Hasek był oprawcą.

Babel – wiem, że  po mrocznej stronie mocy funkcjonował, ale te okoliczności go przemieliły. Nie wiem, czy był katem, ale ofiarą był na pewno. Był czekistą i jako funkcjonariusz tej mrocznej instytucji był molestowany przez jej szefa, Jeżowa. Ale Babel nie ukrywał, nie kręcił – on chciał rewolucji i ją popierał. W ogóle, choć poznawane szczegóły go przerażały i odstręczały.  Jego „Armia konna”, „Dziennik 1920”, „Opowiadania odeskie” to dla mnie  mistrzostwo świata, jeśli chodzi o prozę. Do bolszewików – jego, Żyda – pchnęły okrucieństwa popełniane na jego pobratymcach przez „białych”, Polaków, i z dala od nich czuł się bezpiecznie. A potem to już poszło. Nie wiem, czy Babel nawyprawiał coś złego. Czekistą był krótko, a potem już żył z pisania. Ale czekistą był. I to jest ten niuans.

Albo Polański. Potrafi robić taaakie filmy, a prywatnie jest takim gnojem.

I by nie szukać zbyt daleko, to jeszcze dwaj koledzy – Mrożek i Lem. Wiele z twórczości Lema bardzo się dla mnie zestarzało, ale :Śledztwo” i „Katar” ( o, jakie to aktualne), no może jeszcze „Rękopis znaleziony w wannie” to cały czas potężna proza. Mrożek napisał kilka fajnych dramatów, ale ja zawsze go ceniłem za krótkie kawałki prozą – co za humor! – „Półpancerze praktyczne i inne opowiadania”. No cóż, przeczytałem jednak także „Listy z więzienia Ireneusza Iredyńskiego” ( tego typa szanuję i trochę podziwiam), a tam ten wylew zawiści, złości, wściekłości obu panów na Ireneusza. Jacy oni w tym wszystkim są mali, jacy ponurzy z nich zawistnicy! I na dodatek cały czas razem knują, jakby tu Ireneusza zniesmaczyć czytelnikom i obrzydzić wydawcom. Tacy mali z nich ludzie.

Wielu jest takich. Nie wiem, czy zło w ich przypadku uszlachetnia. Czy pomimo tego czy też dzięki temu. Ich wytwory to dzieła wielkie. Dlatego, że to gnoje, czy na przekór temu?