OSTATWCZNE ROZWIĄZANIE I OSTATECZNA PARANOJA

To zła historia. W oczach ofiar nie usprawiedliwia ich  zmieniona świadomość. Farmakologicznie. Robili straszne rzeczy, a powszechnie dostępne były różne specyfiki poważnie zmieniające świadomość. Nawet wmuszane.

III Rzesza jest uosobieniem mroku cywilizacyjnego i nawet pewne pozytywy jej istnienia, gdy przypomina się ich kontekst historyczny zaczynają budzić wątpliwości. Wiele na temat tych 12 lat napisano, ale Norman Ohler zapuścił się w naprawdę ponure zakamarki tego państwa. Sam tytuł książki – „Trzecia Rzesza na haju. Narkotyki w hitlerowskich Niemczech”, Poznań, 2016 – wystarcza za jej streszczenie. To majaczyło w tle wielu opracowań i wspomnień, ale dzięki badaniu tematu przez autora otrzymujemy interesujące podsumowanie zagadnienia. To modna dziś metoda – poprzez opis szczegółu pokazać ogół zagadnienia. Wiedzieliśmy dotąd co nieco, ale skala i rozmiary obecności narkotyków w hitlerowskim społeczeństwie są niewyobrażalne.

O opatentowanym w 1937 roku pervitinie zawierającym metamfetaminę czytałem już we wspomnieniach żołnierza dywizji Grossdeutschland. Że narkomania się szerzy wiedziałem z pracy Borodzieja „Terror i polityka”: funkcjonariusze aparatu represji często są leczeni z różnych uzależnień, to ich rys zawodowy. Erich von den Bach przechodził taką kurację. Że Goering był aktywnym morfinistą od 1923 do 1945 słyszałem wielokrotnie. Ale to tylko wierzchołek olbrzymiej góry. Czytając Witkacego, szczególnie „Narkotyki”, jakoś nie zastanawiałem się skąd brał on te różne specyfiki, a tu proszę, okazuje się, że Niemcy od dawna były potentatem w ich wytwarzaniu. Końcówka lat ’20 to ciągłe zwiększanie ich produkcji. W roku 1928 rafinowano w Niemczech 200 ton opium, a w samym Berlinie sprzedano 73 kilo morfiny i heroiny. Cała koka z Peru była przetwarzana w Niemczech!

Dojście Hitlera do władzy wiele zmienia, ale nie radykalnie, przesunięty jest tylko punkt ciężkości. Odtąd za uzależnienie od substancji psychoaktywnych można było być wysterylizowanym, trafić do obozu albo poddanym eutanazji. Zarazem jednak armia staje się konsumentem przerażających ilości pervitinu, który pozwala obywać się żołnierzom bez snu i ogólnie łatwiej znosić trudy wojny. N. Ohler przytacza listy z frontu do rodziny pisane przez Heinricha Bӧlla ( znacie gościa?) z prośbami o pervitin.  Specyfik ten stoi za blitzkriegiem, to jego drugie imię. Naczelny lekarz Rzeszy, Leo Conti, jest przeciwny jego wprowadzeniu do armii, ale wojskowi i kierownik Instytutu Fizjologii  Ogólnej i Wojskowej sprawiają, że każdy żołnierz ma do niego dostęp, a nawet bywa zmuszany do jego zażywania! Dzięki temu armia najpierw tak sprawnie naciera, a potem się cofa. Armia ćpunów? Jak najbardziej tak!

Oczywiście autor nie mógł pominąć tak malowniczej postaci jak sam Hitler. Jego relacjom ze swym osobistym lekarzem, Theodorem Morellem, poświęcona jest spora część książki. O tym, że coś tu jest nie tak, myśli wiele osób z otoczenia wodza. Pojawiają się podejrzenia, że lekarz truje wodza. Ten jednak już jest tak uzależniony od psychostymulantów, że utrąca te zakusy i Morell pakuje w niego pervitin, eukodal ( to opioid). Dodaje do nich także zastrzyki wyciągów z różnych gruczołów zwierzęcych. Opisując ich ilości i rodzaje, autor poddaje w wątpliwość wegetarianizm Adolfa… A są wśród nich na przykład wyciągi z wątrób zarażonych różnymi pasożytami. Ilości są imponujące: w 1944 Adolf dostaje tygodniowo 120 – 150 tabletek i 8 do zastrzyków! W tym też roku, po zamachu w Kętrzynie, pojawia się laryngolog Giesing, który aplikuje wodzowi kokainę.

N. Ohler nie wyciąga jednak z tego prymitywnego wniosku, że wszystko to co się stało, to efekt nadużywania narkotyków. Nie, używano ich, by jeszcze szybciej i sprawniej realizować mroczne cele. Takie ujęcie nie zmienia obrazu, ono go znacząco uzupełnia.

Druga strona też nie stroniła od wspomagaczy. Alianci zachodni preferowali benzedrynę, środek słabszy od pervitinu, ale zarazem oferujący mniej negatywnych efektów ubocznych.  Rosjanie kojarzeni są głównie z wódką, ale ja nie jestem pewien, czy pogarda dla ludzkiego życia, brud, głód i ogólny syf nie wytwarzały u sowieckich żołnierzy równoważących niemiecki pervitin  stymulantów.

Samo zjawisko nie dziwi. Chemiczna ochrona przed okropnościami wojny towarzyszy żołnierzom od niepamiętnych czasów, ale skala zjawiska w czasie II wojny światowej jest naprawdę potężna. A, jak to pokazuję Ohler, dzięki skupieniu uwagi badaczy gdzie indziej i pominięciu przez uczestników  i relacjonujących, zjawisko to nie daje się do końca oszacować.