Pracuj w pocie czoła!

I komu chcecie te nauki powtarzać?!

Nie jestem wszak chłopkiem, co to łapcie szyje -

Z Bożej łaski jestem rosyjskim szlachcicem!

Rosja - to nie niemczyzna;

U nas serca delikatniejsze,

Zrodziliśmy się z poczuciem dumy i własnej godności!

U nas wyższe sfery nie uczą się pracy.

Choćby był najgorszym z urzędników -

I ten podłóg nie szoruje,

Nie będzie w piecu palił...

Powiem ja wam, wcale się nie chwaląc,

Że żyję na swoich włościach już lat 40,

Prawie nigdzie nie wyjeżdżając,

I od żytniego kłosa nie odróżnię jęczmiennego,

A tu mi krzyczą: *Do roboty!*

A jeśli już rzeczywiście

Swoją powinność źle-śmy rozumieli

I nasze przeznaczenie

Nie na tym polega, żeby stare swe nazwisko,

Dostojeństwo szlacheckie

Utwierdzać balami, polowaniami,

Ucztami i wszelką inną rozkoszą,

Ale by żyć w trudzie i znoju,

Toż trzeba było to grubo wcześniej nam powiedzieć...

Czegóż to mnie uczono? Co ja widziałem wszędzie dookoła siebie...

Mówią teraz, że to ja kopciłem Boże niebo

I to ja nosiłem carską liberię,

Trwoniłem pieniądze swego narodu...

I miałem zamiar tak żyć przez wieki wieków...

A tu raptem... Panie na wysokościach sprawiedliwy!...*

I jaśnie pan zaszlochał jak dziecko...

..............................................................................

Dobroduszni nasi chłopkowie

Też się omal nie rozpłakali,

Pomyślawszy sobie:

*Pękły okowy ogromne,

Rozpadł się łańcuch od oceanu do oceanu,

Jednym końcem uderzając w naszą szlachtę,

Drugim zwaliwszy z nóg wieśniaka!...*

1865