Wieczorem wszystkich nas ostrzyżonych na zero znowu pognano  do łaźni. Kąpiel zawsze była pod zimnym prysznicem, a mieliśmy październik! Na rozgrzewkę dostawaliśmy kije i gumowe pałki.

Na placu apelowym staliśmy długo. Wyszedł bandyta, znany obozowy oprawca Paul Kassauer, po wojnie osądzony na dożywocie. Jego pierwsze słowa to:

- Kto zna dobrze niemiecki, niech wystąpi!

W niekontrolowanym odruchu podniosłem rękę. O! jakże później miałem tego żałować! Podszedł do mnie i podał mi swój kij, mówiąc:

- Masz! Będziesz tłumaczył!

Odparłerm:

- Będę tłumaczył, ale bez kija.

- Weź! Weź! Nauczysz się też używać kija na to bydło! - i kazał mi tłumaczyć regulamin pobytu w obozie.

Wszystko było verboten (zabronione). Wolno było jedynie z całych sił pracować dla Grossdeutschlandu. Potem wyzywani, bici i kopani udaliśmy się na spoczynek, położywszy uprzednio pasiaki złożone w kostkę na butach. Wielu z kolegów miało piękne przedwojenne buty oficerskie, tzw. szklanki. W czasie snu właścicieli to właśnie one zmieniły swego posiadacza. Na ich miejsce postawiono obozowe drewniaki.

Po nieprzespanej nocy postanowiłem nie zgłaszać się więcej na tłumacza.

Rano z nieodłącznymi wrzaskami i biciem zaczął się nasz drugi dzień pobytu w Stutthofie. Po zrobieniu porannych porządków w baraku i po sraczu ``wymyliśmy się``, co polegało na pochlapaniu się półnago lodowato zimną wodą. Nie było ani mydła, ani ręcznika. Biada temu, kto się do tego mycia nie rozebrał! Biciu i poniewierce nie było końca! Później wyniszczająca gimnastyka i śniadanie: kawałek chleba i trochę jakiejś czerwonej lurki w misce.

Wreszcie apel. Co za udręka! Czekanie na Blockalteste Kassauera, stanie na baczność czy śnieg, czy największy mróz, czy ulewa, czy pełne dokuczliwe słońce, żywi czy martwi, zdrowi czy chorzy - wszyscy musieli być na apelu!