Obudziłem się rano i zaraz strzyknęło mnie w plecach. „Co za cholera? Przecież wieczorem nic mi nie było” – pomyślałem. Wstałem, odprawiłem poranne obrzędy i podszedłem do kalendarza. Przesunąłem okienko i wtedy uzmysłowiłem sobie, że to były moje urodziny. Wszystko stało się jasne. Wczoraj byłem młodszy, więc plecy mnie nie bolały, a teraz przybył mi rok, to i choroba się przyplątała.  

Noc przed urodzinami to dziwna noc, bo podczas niej starzejemy się o rok. Przez poprzednie dwanaście miesięcy mamy jakąś tam liczbę lat. Podajemy ją w urzędach, wpisujemy w dokumentach i przyzwyczajamy się do niej. Aż tu nagle przychodzi ta noc i wszystko się zmienia. Później jeszcze przez kilka dni się mylimy, ale w końcu musimy się z tym pogodzić, że mamy o rok więcej. 

Datę i miejsce urodzenia znają wszyscy i to większości ludzi wystarczy. Są jednak tacy, którzy chcieliby wiedzieć coś więcej o tym dniu i miejscu. Młodzieży to nie interesuje, bo ona patrzy do przodu, ale ludzie starsi chętnie wracają myślami do przeszłości. Pytają więc rodziców - jeśli ich jeszcze mają - lub innych starszych od siebie ludzi i często dowiadują się ciekawych rzeczy. Ja nie muszę nikogo pytać, bo czas moich narodzin pamiętam, jakby to było wczoraj.  

Urodziłem się w piątek - dzień targowy. Tamtego ranka moja mama, wykonawszy wszystkie prace w gospodarstwie i zrobiwszy rodzinie śniadanie, wzięła dwie torby z nabiałem i poszła do odległego o trzy kilometry miasteczka na targ. Tam szybko sprzedała wszystko, bo „miastowe panie” chętnie u niej kupowały. Potem poszła do tzw. „Spółdzielni”. Był to sklep, który z jednej lady oferował gwoździe, cukier, materiały na ubrania, śledzie i inne produkty. Mama zrobiła w nim zakupy i, z torbami równie ciężkimi jak rano, wróciła do domu. Ja przez cały ten czas byłem bardzo grzeczny i nie sprawiałem mamie kłopotów. 

Zbliżał się wieczór i wtedy poczułem, że zaczyna się dziać coś, co będzie miało poważne konsekwencje. Mama też to poczuła i powiedziała o tym tacie, a on jak stał, pobiegł do stajni. Zaprzągł konia do wozu i, okładając go batem, pojechał po do miasteczka po akuszerkę. Izba porodowa była już zamknięta, więc musiał szukać pielęgniarki w domu. Znalazł i przywiózł w samą porę. 

Wtedy zaczęły się dziać niedobre rzeczy. Coś mnie popychało, ja broniłem się co sił, ale w końcu przegrałem i przy akompaniamencie jakichś krzyków znalazłem się w obcym, zimnym i nieprzyjaznym świecie. Przestraszyłem się i zacząłem płakać. Ja się skarżyłem i wołałem o pomoc, a ci głupi dorośli uznali mój płacz za oznakę zdrowia i bardzo się ucieszyli. Zupełnie mnie nie zrozumieli. Stało się, nie było odwrotu i już musiałem pozostać po tej stronie.  

Mama bardzo nalegała, żeby mnie szybko ochrzcić, bo nie chciała „trzymać w domu Żyda” i dlatego pilnie należało wybrać mi imię. Mamie podobało się imię Tadeusz, ale było ono pechowe, bo wcześniej w naszej rodzinie dwóch Tadeuszów zmarło w dzieciństwie. Pojawił się więc problem, ale wtedy w sukurs przyszła starsza siostra i zaproponowała Mariana. Mama nie zgodziłaby się na żadne nowomodne imię, ale miała brata Mariana i to imię też się jej podobało. Zaraz po wybraniu imienia tato zarejestrował mnie w urzędzie i uzgodnił z proboszczem termin chrztu.  

Po wybraniu imienia trzeba jeszcze było poszukać rodziców chrzestnych. Akurat była u nas jakaś daleka kuzynka, więc poproszono ją na matkę chrzestną. Ta kuzynka niedługo później dokądś wyjechała, kontakt z nią się urwał i tak naprawdę nigdy jej nie poznałem. Ojcem chrzestnym został wujek z miasteczka. Mimo, że nie stary, to był już zupełnie siwy. Podobno osiwiał w czasie wojny gdzieś na przedpolach Berlina.  

Podczas gdy rodzice zajmowali się organizacją mojego chrztu, ja jadłem, spałem i robiłem pod siebie, słowem zażywałem życia na tym nowym dla mnie świecie. 

Wyznaczonego dnia tato wymościł wóz słomą, okrył ją kolorową derką i tak przygotowanym „powozem” pojechaliśmy do kościoła: mama, tato, tajemnicza kuzynka, siwy wujek i ja. Byłem w beciku, mama trzymała mnie na kolanach, wóz kołysał, więc słodko usnąłem.  

Obudziłem się, gdy ktoś zaczął mnie dotykać i coś mówić. Zaniepokoiłem się, bo to był obcy człowiek. Niepokój zmienił się w strach, gdy ten obcy włożył mi do ust coś bardzo niedobrego. Chciałem krzyknąć: „Co ci zrobiłem? Dlaczego dajesz mi to świństwo?” Ale nie umiałem jeszcze mówić, więc tylko cicho zakwiliłem. Nic to nie pomogło, a do tego jeszcze zostałem polany czymś zimnym po głowie. Wtedy wybuchnąłem płaczem i, żeby bardziej zademonstrować moją krzywdę, zrobiłem siku.  

Całe to wydarzenie było dla mnie nieprzyjemne, ale szybko się skończyło i znowu kołysanie wozu utuliło mnie do snu. Dorośli natomiast byli zadowoleni i po powrocie do domu jeszcze długo zachowywali się bardzo głośno.  

W takich oto okolicznościach przyszedłem na świat, a Rzeczpspolita i Kościół zaraz wpisały mnie na swoje listy, żeby w przyszłości wiedzieć, jak i kiedy mnie wykorzystywać. Gdybym ja wtedy znał te ich niecne plany, to… darłbym się wniebogłosy przez cały dzień i do tego jeszcze narobiłbym pełne pieluchy.